Cel dokumentu

Dokument „Standardy ochrony małoletnich” określa zasady postępowania i procedury w jednoosobowym gabinecie psychologicznym Marty Stós, mające na celu zapewnienie małoletnim klientom bezpiecznego i przyjaznego środowiska podczas korzystania z usług psychologicznych. Celem jest ochrona dzieci i młodzieży przed wszelkimi formami krzywdzenia, przemocy domowej oraz naruszeniami ich praw i godności, a także spełnienie wymogów prawnych obowiązujących podmioty pracujące z dziećmi. Dokument ten formalizuje zobowiązanie gabinetu do przestrzegania najwyższych standardów etycznych i prawnych w relacji z małoletnimi oraz do podjęcia niezwłocznych działań interwencyjnych w przypadku podejrzenia zagrożenia ich dobra lub bezpieczeństwa.

Podstawa prawna

Niniejsze standardy zostały opracowane w oparciu o obowiązujące przepisy prawa polskiego i międzynarodowego, a w szczególności:

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. 2021 poz. 1249 z późn. zm.) – określająca zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec osób najbliższych, w tym dzieci, oraz procedurę „Niebieskie Karty”.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.U. 2011 nr 209 poz. 1245) – ustanawiające formalne zasady interwencji i dokumentowania przypadków przemocy domowej.
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. 2016 poz. 862) – nakładająca m.in. obowiązek weryfikacji osób pracujących z dziećmi pod kątem karalności za przestępstwa seksualne (Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym).
Rozporządzenie UE 2016/679 (RODO) oraz ustawa z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2019 poz. 1781) – regulujące zasady przetwarzania i ochrony danych osobowych, w szczególności danych wrażliwych dotyczących zdrowia i terapii małoletnich.
Konwencja o prawach dziecka (Dz.U. 1991 nr 120 poz. 526) – międzynarodowa umowa gwarantująca dzieciom szczególne prawa i ochronę przed przemocą, zobowiązująca do kierowania się najlepszym interesem dziecka.
Wytyczne Ministra Edukacji i Nauki (MEiN) w zakresie tworzenia i wdrażania standardów ochrony małoletnich – zalecenia dotyczące zapewnienia bezpiecznych warunków wychowania i opieki nad dziećmi w placówkach edukacyjnych i opiekuńczych, odpowiednio dostosowane do działalności gabinetu psychologicznego.

Uwaga: Zgodnie z najnowszymi przepisami (art. 22b ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, wprowadzonym ustawą z 9 marca 2023 r.), od 2024 roku każdy podmiot świadczący usługi dla dzieci ma obowiązek opracować i wdrożyć standardy ochrony małoletnich. Niniejszy dokument realizuje ten obowiązek w odniesieniu do gabinetu psychologicznego mgr Marty Stós.

Definicje

Na potrzeby niniejszych standardów przyjmuje się następujące definicje:

Małoletni / dziecko – każda osoba poniżej 18. roku życia pozostająca pod opieką gabinetu (klient niepełnoletni).
Właścicielka / psycholog – mgr Marta Stós, jedyna osoba prowadząca działalność gabinetu, odpowiedzialna za opiekę psychologiczną nad małoletnimi klientami oraz za przestrzeganie niniejszych standardów.
Rodzic / opiekun prawny – przedstawiciel ustawowy małoletniego klienta (rodzic, opiekun prawny lub faktyczny), sprawujący władzę rodzicielską lub opiekę nad dzieckiem.
Krzywdzenie małoletniego – wszelkie formy przemocy lub zaniedbania wobec dziecka, naruszające jego prawa i dobra osobiste, w tym przemoc fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna czy cyberprzemoc. Obejmuje to zarówno jednorazowe, jak i powtarzające się działania lub zaniechania ze strony osób dorosłych lub rówieśników, które zagrażają życiu, zdrowiu, godności, rozwojowi psychofizycznemu dziecka lub powodują u niego cierpienie i krzywdę.
- Przemoc domowa – każda forma przemocy (fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna itp.) stosowana wobec dziecka przez członka rodziny lub inną osobę pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym bądź blisko spokrewnioną/emocjonalnie z dzieckiem.
- Przemoc fizyczna – umyślne działanie naruszające nietykalność cielesną dziecka, np. uderzenie, szarpanie, popychanie, zadawanie bólu fizycznego.
- Przemoc psychiczna (emocjonalna) – powtarzające się zachowania wobec dziecka powodujące u niego strach, poniżenie, poczucie odrzucenia lub inne cierpienia emocjonalne (np. wyzwiska, ośmieszanie, groźby).
- Przemoc seksualna – każda forma angażowania dziecka w aktywność seksualną, na którą nie wyraziło świadomej zgody, bądź której nie rozumie, lub która narusza normy prawne i obyczajowe (np. wykorzystanie seksualne, molestowanie).
- Zaniedbanie – chroniczne lub rażące niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych dziecka przez osobę odpowiedzialną za jego opiekę, skutkujące zagrożeniem dla jego zdrowia, rozwoju lub godności (np. brak opieki lekarskiej, niedostarczanie pożywienia, pozostawienie bez nadzoru).
Osoba stosująca przemoc – pełnoletnia osoba dopuszczająca się przemocy wobec dziecka (np. rodzic, opiekun, inny dorosły sprawujący pieczę lub pozostający w relacji bliskiej).
Świadek przemocy domowej – osoba (w tym także małoletni), która posiada wiarygodną informację o stosowaniu przemocy domowej wobec dziecka lub była bezpośrednim obserwatorem takiego zdarzenia.

Zasady bezpiecznych relacji

Właścicielka gabinetu – jako psycholog pracująca z dziećmi – kieruje się zasadą nadrzędnego dobra dziecka i stosuje poniższe reguły w codziennej pracy, aby relacje z małoletnimi klientami były bezpieczne, wspierające i wolne od jakichkolwiek form nadużyć:

Poszanowanie godności i praw dziecka: Psycholog traktuje każdego małoletniego z szacunkiem, uznając jego podmiotowość, prawo do własnych uczuć, opinii i przeżyć. Dziecko ma prawo do wyrażania swoich emocji, własnego zdania oraz do bycia wysłuchanym bez oceniania. Wszelkie działania uwzględniają wiek, dojrzałość i szczególne potrzeby dziecka (w tym ewentualną niepełnosprawność lub specjalne potrzeby edukacyjne).
Bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne: Psycholog dba o zapewnienie dziecku bezpiecznych warunków podczas sesji – nie pozostawia małoletniego bez opieki w sytuacjach potencjalnie dla niego ryzykownych, nie naraża na nieodpowiednie treści ani zagrożenia (także w Internecie, jeśli korzysta z narzędzi online). Nie dochodzi do żadnych form kontaktu fizycznego wykraczającego poza uzasadnione i akceptowalne gesty (np. uścisk dłoni, asekuracja w razie potrzeby) – nigdy nie stosuje siły fizycznej ani kar cielesnych.
Profesjonalizm i granice relacji: Relacja psychologa z małoletnim ma charakter profesjonalny – oparty na zaufaniu, życzliwości i empatii, ale z zachowaniem jasnych granic. Psycholog nie wykorzystuje swojej przewagi (wynikającej z wieku, roli czy autorytetu) wobec dziecka do wymuszania posłuszeństwa czy uzależniania go od siebie. Unika wszelkich zachowań mogących być odebrane jako niestosowne lub naruszające intymność dziecka. Nie nawiązuje z małoletnim relacji osobistej poza kontekstem terapii, nie proponuje prywatnych kontaktów, upominków ani komunikacji poza uzgodnionymi formami z udziałem opiekunów.
Konstruktywna komunikacja: W kontakcie z dzieckiem psycholog komunikuje się w sposób zrozumiały, wspierający i konstruktywny. Unika tonu nakazującego, nadmiernie krytycznego czy moralizatorskiego. Nigdy nie krzyczy na małoletniego, nie grozi mu ani nie stosuje wulgaryzmów. Jeśli musi zwrócić uwagę na niewłaściwe zachowanie, robi to bez upokarzania – krytykuje zachowanie, a nie osobę dziecka, i wyjaśnia oczekiwania w sposób spokojny, rzeczowy, nieurągający godności młodego klienta. Okazuje cierpliwość i zrozumienie, dostosowując tempo pracy do możliwości dziecka.
Brak tolerancji dla poniżania: Psycholog kategorycznie powstrzymuje się od jakichkolwiek form poniżania, zawstydzania czy ośmieszania małoletniego. Nie wolno: wyzywać dziecka, nadawać mu obraźliwych przezwisk, wyśmiewać jego cech, wyglądu czy wypowiedzi. Wypowiedzi sarkastyczne lub złośliwe kosztem dziecka są zabronione. Wszelka krytyka jest przekazywana taktownie i na osobności, nigdy w sposób, który mógłby naruszyć poczucie własnej wartości dziecka.
Współpraca z rodzicami/opiekunami: Zasady pracy z dzieckiem są komunikowane również jego rodzicom lub opiekunom prawnym. Psycholog współpracuje z opiekunami, aby zapewnić spójne wsparcie dziecku – omawia zasady przebiegu spotkań, granice poufności, oraz wspólnie ustalają, jakie informacje z sesji mogą być przekazywane opiekunom w najlepszym interesie dziecka. W przypadku różnicy zdań zawsze priorytetem jest dobro małoletniego.
Równe traktowanie i brak dyskryminacji: Wszystkie dzieci korzystające z usług gabinetu są traktowane równo, niezależnie od płci, pochodzenia, wyznania, niepełnosprawności czy innych cech. Psycholog uwzględnia indywidualne potrzeby każdego małoletniego – np. zapewnia dostępność komunikacyjną dla dziecka z niepełnosprawnością (użycie odpowiednich pomocy, prostego języka itp.). Celem jest stworzenie atmosfery akceptacji, w której żadne dziecko nie czuje się gorsze lub wykluczone.

Zasady te mają na celu budowanie relacji opartej na zaufaniu i bezpieczeństwie. Wszelkie zachowania niedozwolone wobec małoletnich (przemoc, wykorzystywanie, poniżanie etc.) są absolutnie zabronione w gabinecie. Właścicielka, jako jedyna osoba pracująca z dziećmi, ponosi pełną odpowiedzialność za przestrzeganie powyższych standardów w codziennej praktyce.

Procedury postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka

Pomimo dbałości o profilaktykę, mogą zdarzyć się sytuacje, w których psycholog nabierze podejrzeń lub poweźmie informację, że małoletni klient doświadcza krzywdzenia (np. przemocy domowej) bądź jest poważnie zagrożony przemocą. W takich przypadkach obowiązują następujące procedury interwencji, zgodne z obowiązkiem prawnym reakcji na podejrzenie przemocy:

Ocena sytuacji i zapewnienie bezpieczeństwa: Psycholog w pierwszej kolejności dokładnie obserwuje i notuje sygnały mogące świadczyć o krzywdzeniu dziecka (np. obrażenia fizyczne, zaburzenia emocjonalne, niepokojące wypowiedzi). Jeśli podczas sesji ujawniona zostanie informacja o bezpośrednim zagrożeniu życia lub zdrowia dziecka, psycholog podejmuje natychmiastowe działania w celu zapewnienia mu bezpieczeństwa – np. niezwłocznie wzywa pomoc medyczną lub Policję (nr 112). Małoletni nie jest pozostawiany bez opieki do czasu przybycia odpowiednich służb, jeżeli wymaga ochrony „tu i teraz”.
Rozmowa z małoletnim i dokumentowanie: W atmosferze zaufania psycholog podejmuje delikatną rozmowę z dzieckiem, aby (stosownie do jego wieku) wyjaśnić powody niepokoju i zebrać podstawowe informacje o ewentualnym krzywdzeniu. Unika się sugestywnych pytań czy obwiniania dziecka – celem jest raczej wsparcie go i zapewnienie, że to, co mówi, zostanie potraktowane poważnie. Psycholog sporządza notatkę z rozmowy oraz opis zaobserwowanych objawów/sygnałów krzywdzenia, datując i podpisując te zapisy. Dokumentacja taka będzie pomocna przy dalszych krokach prawnych.
Konsultacja z opiekunem prawnym (jeśli właściwe): Jeżeli podejrzenie krzywdzenia dotyczy osoby spoza rodziny lub rówieśników (np. przemoc w szkole), psycholog – po ocenie ryzyka – informuje rodzica/opiekuna prawnego dziecka o swoich obawach i wspólnie ustalają dalsze kroki pomocy dziecku. Jeżeli jednak istnieje podejrzenie, że to rodzic lub opiekun prawny dopuszcza się przemocy lub zaniedbania wobec małoletniego, psycholog niezwłocznie uruchamia formalne procedury ochronne bez informowania domniemanego sprawcy (aby nie narazić dziecka na odwet ani zatarcie śladów). W takiej sytuacji, kontakt z rodziną podejmują już odpowiednie służby po otrzymaniu zgłoszenia.
Zawiadomienie odpowiednich instytucji: Zgodnie z polskim prawem psycholog jest zwolniony z tajemnicy zawodowej i ma obowiązek poinformowania właściwych służb o przypadku przemocy domowej wobec dziecka. Właścicielka gabinetu, jako osoba odpowiedzialna, niezwłocznie dokonuje formalnego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego do odpowiednich organów, w szczególności:
- Policja lub Prokuratura – gdy istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa (np. znęcania się, pobicia, wykorzystywania seksualnego). Zawiadomienie jest składane ustnie (telefon alarmowy 112 lub numer komisariatu) i/lub pisemnie. Policja podejmuje interwencję i może wszcząć procedurę prawno-karną.
- Ośrodek Pomocy Społecznej (OPS/MOPS) lub Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) – gdy sytuacja wymaga uruchomienia procedury opiekuńczo-interwencyjnej, w tym procedury „Niebieskie Karty” w przypadku przemocy domowej. Każda osoba, która podejrzewa przemoc domową wobec dziecka, może zainicjować działania informując ośrodek pomocy lub Policję. Psycholog kontaktuje się z lokalnym OPS (lub Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej) w celu wszczęcia procedury Niebieskiej Karty, o ile nie zrobiła już tego Policja. Procedura ta służy dokumentacji incydentu i koordynacji pomocy dla dziecka i rodziny.
- Sąd rodzinny (wydział rodzinny i nieletnich) – w sytuacji, gdy konieczne może być zabezpieczenie dobra dziecka poprzez ingerencję sądu (np. ograniczenie władzy rodzicielskiej krzywdzącego opiekuna, umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej). Psycholog ma prawo i obowiązek zawiadomić sąd opiekuńczy o zagrożeniu dobra dziecka. Zawiadomienie składa się na piśmie, opisując okoliczności i dowody na krzywdzenie.
- Ośrodek Interwencji Kryzysowej (OIK) – jeżeli istnieje w lokalnej społeczności, psycholog informuje również OIK lub inną instytucję interwencyjną o pilnej potrzebie wsparcia dziecka (np. organizacja schronienia dla dziecka i niekrzywdzącego opiekuna, zapewnienie natychmiastowej pomocy psychologicznej).
Potwierdzenie zgłoszeń: Kopie lub potwierdzenia wszystkich zawiadomień (np. numer notatki policyjnej, sygnatura pisma do sądu) są przechowywane w dokumentacji gabinetu.
Wszczęcie procedury wewnętrznej (rejestracja incydentu): Każdy przypadek podejrzenia krzywdzenia jest odnotowywany w Rejestrze zgłoszeń o zagrożeniu dobra małoletnich prowadzonym przez gabinet. Rejestr zawiera datę zgłoszenia, dane dziecka, zwięzły opis podejrzenia, podjęte działania (kogo powiadomiono, kiedy) oraz wynik interwencji (o ile jest znany. Rejestr pomaga monitorować historię interwencji i ewentualne powtarzające się problemy.
Plan wsparcia małoletniego po interwencji: Po dokonaniu niezbędnych zgłoszeń i interwencji, psycholog opracowuje plan dalszego wsparcia dziecka. Oznacza to:
- Zapewnienie kontynuacji lub zorganizowanie adekwatnej pomocy psychologicznej (terapii traumy, wsparcia emocjonalnego) dla dziecka – czy to w ramach własnego gabinetu (jeśli to możliwe i etyczne w danej sytuacji), czy poprzez skierowanie do specjalistycznej placówki (np. Centrum Pomocy Dzieciom, poradni zdrowia psychicznego).
- Współpraca z instytucjami zaangażowanymi (policją, kuratorem sądowym, pracownikami socjalnymi) – udzielanie im niezbędnych informacji (w granicach prawa i za zgodą odpowiednich podmiotów) oraz uczestnictwo w spotkaniach zespołów interdyscyplinarnych, jeżeli zostanie zaproszona.
- Ustalenie z dzieckiem (oraz z jego niekrzywdzącym opiekunem prawnym, jeśli to możliwe) bezpiecznego planu na najbliższy czas – np. gdzie dziecko będzie przebywać, kto może zapewnić mu wsparcie, co dziecko ma robić, gdy poczuje się zagrożone.
- Monitorowanie dobrostanu dziecka: psycholog, w ramach możliwości, będzie śledzić sytuację małoletniego po interwencji (np. poprzez regularne sesje terapeutyczne lub kontakt z opiekunem prawnym/instytucjami) i reagować na zmiany.
Poufność i ochrona danych przy interwencji: Wszystkie działania podejmowane w ramach interwencji są przeprowadzane z poszanowaniem prywatności dziecka. Informacje o podejrzeniu krzywdzenia udostępniane są wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym – tj. organom ścigania, sądom, instytucjom pomocowym zaangażowanym w sprawę. W ramach gabinetu, szczegóły incydentu zna wyłącznie psycholog (właścicielka), ewentualnie konsultowany specjalista, jeśli został włączony (np. superwizor, przy zachowaniu anonimowości dziecka). Dane osobowe uczestników procedury są przetwarzane zgodnie z Polityką ochrony danych (patrz następna sekcja) – z zachowaniem poufności i zabezpieczeń wymaganych prawem.

Psycholog pamięta, że każda osoba, która podejrzewa, że dziecko jest ofiarą przemocy, ma prawo i możliwość zgłoszenia tego odpowiednim władzom – nie trzeba mieć pewności, wystarczy uzasadnione podejrzenie. W przypadku specjalistów, takich jak psycholog, istnieje wręcz obowiązek prawny i etyczny podjęcia takiego działania. Dlatego wszelkie wątpliwości co do bezpieczeństwa małoletniego klienta są rozstrzygane na korzyść jego ochrony: lepiej zgłosić i zapobiec potencjalnej krzywdzie, niż zaniechać działania.

Ochrona danych i poufność informacji (RODO)

Gabinet psychologiczny mgr Marta Stós przywiązuje szczególną wagę do ochrony danych osobowych oraz prywatności małoletnich klientów, zgodnie z RODO i krajowymi przepisami o ochronie danych. Poniższe standardy zapewniają bezpieczeństwo informacji o dzieciach i ich rodzinach:

Administrator danych: Właścicielka gabinetu, mgr Marta Stós, jest administratorem danych osobowych małoletnich klientów i ich opiekunów. Dane są przetwarzane w celu świadczenia usług psychologicznych, na podstawie zgody opiekunów prawnych dziecka lub na podstawie przepisów prawa (np. gdy przetwarzanie jest niezbędne dla ochrony żywotnych interesów dziecka).
Zakres zbieranych danych: Gabinet ogranicza zbieranie danych do minimum niezbędnego do celów terapeutycznych i zapewnienia bezpieczeństwa dziecka. Zwykle obejmują one: imię, nazwisko, datę urodzenia dziecka, dane kontaktowe rodzica/opiekuna, informacje zdrowotne lub edukacyjne istotne dla procesu terapeutycznego oraz notatki z sesji. Dane wrażliwe (np. stan zdrowia psychicznego) są szczególnie chronione.
Poufność i tajemnica zawodowa: Informacje pozyskane od dziecka podczas terapii objęte są tajemnicą zawodową psychologa. Zasadą jest, że psycholog nie ujawnia treści sesji nikomu bez zgody uprawnionych osób. Wyjątki od tej zasady zostały opisane w procedurze powyżej – dotyczą sytuacji zagrożenia życia, zdrowia dziecka lub konieczności ochrony dziecka przed przemocą, kiedy to prawo zezwala i nakazuje ujawnienie niezbędnych informacji odpowiednim organom. Poza takimi sytuacjami kryzysowymi, wszelkie informacje o dziecku mogą być udostępnione np. innym specjalistom tylko za zgodą rodzica/opiekuna (i za wiedzą samego małoletniego, jeśli jest w wieku umożliwiającym zrozumienie).
Zabezpieczenie danych: Dokumentacja papierowa (np. karty pacjenta, zgody, notatki) jest przechowywana w zamykanej szafce, do której dostęp ma wyłącznie właścicielka gabinetu. Dane w formie elektronicznej (jeśli są prowadzone, np. dane kontaktowe czy zapis elektroniczny dokumentów) zabezpieczone są hasłem i szyfrowaniem na urządzeniach służbowych. Gabinet posiada wdrożoną wewnętrzną Politykę Bezpieczeństwa Przetwarzania Danych Osobowych, określającą środki techniczne i organizacyjne ochrony danych (antywirus, hasła, kopie zapasowe, itp.).
Anonimizacja i minimalizacja: W rejestrze incydentów i innych wewnętrznych dokumentach dotyczących ochrony małoletnich, jeśli są one udostępniane np. do analizy zewnętrznej, dane identyfikujące dzieci są anonimizowane. Zasada minimalizacji oznacza, że zbieramy i przechowujemy tylko te dane, które są konieczne do realizacji celów opieki psychologicznej oraz ochrony dziecka.
Informacja o przetwarzaniu danych: Rodzice/opiekunowie prawni małoletnich są informowani o zasadach przetwarzania danych osobowych w gabinecie. Przy pierwszej wizycie otrzymują klauzulę informacyjną zgodną z art. 13 RODO, wyjaśniającą kto i w jakim celu przetwarza dane dziecka, przez jaki czas, komu mogą być udostępnione oraz jakie przysługują prawa (wglądu, sprostowania, ograniczenia przetwarzania, wniesienia skargi do UODO itp.). Dzieci powyżej pewnego wieku i dojrzałości są również informowane w zrozumiały sposób o tym, że ich dane i tajemnice będą chronione, a ewentualne wyjątki (jak obowiązek zgłoszenia krzywdzenia) zostały im wytłumaczone.
Dostęp i modyfikacja danych: Opiekunowie mają prawo dostępu do danych osobowych swoich dzieci przetwarzanych przez gabinet, z zastrzeżeniem, że wgląd w notatki z sesji terapeutycznych może być ograniczony, jeśli ujawnienie ich mogłoby naruszyć dobro dziecka (psycholog każdorazowo podejmuje decyzję, kierując się przepisami i etyką). Mogą również żądać sprostowania danych nieaktualnych lub błędnych.
Okres przechowywania: Dokumentacja związana ze świadczeniem pomocy psychologicznej małoletnim (karta klienta, zgody, notatki itp.) jest przechowywana przez okres wymagany przepisami prawa lub standardami zawodowymi psychologów. Zazwyczaj okres ten wynosi 5 lat od zakończenia świadczenia usług, chyba że osobne przepisy wymagają dłuższego przechowywania (np. dokumentacja medyczna – 20 lat). Rejestr incydentów krzywdzenia również jest przechowywany w tych ramach czasowych, a po upływie okresu retencji dane są trwale niszczone w sposób uniemożliwiający ich odtworzenie.
Udostępnianie danych podmiotom trzecim: Dane osobowe małoletnich mogą być przekazane poza gabinet wyłącznie podmiotom uprawnionym z mocy prawa lub na podstawie zgody opiekuna. Przykładowo, w razie wszczęcia procedury prawnej – policja, prokuratura, sąd – otrzymają tylko te informacje, które są niezbędne do postępowania i na formalne żądanie. W każdej takiej sytuacji psycholog dba o to, by zakres ujawnionych danych był ograniczony do minimum potrzebnego (zgodnie z zasadą proporcjonalności RODO) i aby odbiorca zobowiązany był do zachowania poufności.
Naruszenia ochrony danych: W przypadku ewentualnego naruszenia ochrony danych osobowych (np. kradzieży dokumentacji, włamania do bazy), właścicielka gabinetu postąpi zgodnie z procedurami RODO – zabezpieczy incydent, oceni ryzyko dla praw i wolności osób, zgłosi naruszenie do Urzędu Ochrony Danych Osobowych w wymaganym czasie (jeśli zajdzie taka konieczność) oraz poinformuje osoby, których dane dotyczą, o sytuacji i podjętych działaniach naprawczych.
Zgoda małoletniego na publikację wizerunku/informacji: Gabinet co do zasady nie publikuje wizerunku ani danych małoletnich klientów w żadnej formie publicznej. W razie potrzeby (np. chęć umieszczenia historii przypadku w celach naukowych lub marketingowych gabinetu – bez danych osobowych) każdorazowo uzyskiwana jest pisemna zgoda opiekuna prawnego, a jeśli dziecko ukończyło 16 lat – także jego własna zgoda, zgodnie z przepisami prawa. Wizerunek dziecka jest chroniony przepisami kodeksu cywilnego i autorskiego, zatem bez takiej zgody nie będzie nigdzie utrwalany ani udostępniany.
Polityka cookies i komunikacja elektroniczna: rodzice i małoletni korzystający ze strony gabinetu są informowani o ewentualnym przetwarzaniu danych poprzez pliki cookies. Kontakt mailowy z psychologiem odbywa się z poszanowaniem prywatności – dane zawarte w korespondencji również podlegają ochronie jak wyżej.

Dzięki powyższym środkom, wszelkie dane dotyczące małoletnich klientów są bezpieczne, a ich prywatność – respektowana. Właścicielka gabinetu monitoruje na bieżąco zgodność praktyk z wymogami RODO i w razie zmian prawnych aktualizuje procedury ochrony danych.

Monitorowanie i ewaluacja standardów

Standardy ochrony małoletnich będą podlegały regularnemu monitorowaniu oraz okresowej ocenie, aby zapewnić ich skuteczność oraz zgodność z aktualnym stanem prawnym i potrzebami podopiecznychkuratorium.waw.pl. W ramach monitorowania i ewaluacji przyjęto następujące działania:

Bieżący nadzór: Właścicielka gabinetu na co dzień dba o przestrzeganie opisanych zasad – jako osoba bezpośrednio je realizująca, dokonuje samooceny swoich działań w kontekście niniejszych standardów. Każde spotkanie z małoletnim klientem, każda interwencja kryzysowa czy procedura jest okazją do weryfikacji, czy wszystkie zasady (np. komunikacji, bezpieczeństwa, ochrony danych) zostały zachowane. Ewentualne uchybienia lub trudności są od razu identyfikowane i korygowane.
Okresowy przegląd dokumentu: Co najmniej raz na 2 lata (lub częściej, jeśli zajdzie taka potrzeba) psycholog dokonuje formalnego przeglądu i aktualizacji treści Standardów ochrony małoletnich. Przegląd polega na analizie, czy:
- zmieniły się przepisy prawne wymagające modyfikacji procedur (np. nowe regulacje MEiN, nowelizacje ustaw – w razie ich uchwalenia zostaną uwzględnione niezwłocznie),
- pojawiły się nowe wytyczne lub dobre praktyki w obszarze ochrony dzieci, które warto wdrożyć,
- dotychczasowe procedury zadziałały w praktyce (na podstawie ewentualnych zaistniałych incydentów zarejestrowanych w gabinecie) czy wymagają ulepszeń.
Szkolenie i doskonalenie zawodowe: Jako osoba pracująca samodzielnie, psycholog mgr Marta Stós zobowiązuje się do stałego podnoszenia swoich kompetencji w obszarze ochrony dzieci przed krzywdzeniem. Oznacza to udział w szkoleniach, warsztatach, webinarach dotyczących m.in. rozpoznawania symptomów przemocy u dzieci, procedur interwencji, komunikacji z dzieckiem po traumie, zmian w prawie itp. Jeśli pojawią się zorganizowane przez MEiN lub specjalistyczne organizacje (np. fundacje działające na rzecz dzieci) programy szkoleniowe z zakresu Standardów Ochrony Dzieci, właścicielka będzie z nich korzystać, by zapewnić aktualność swojej wiedzy. Wiedza ta przekłada się następnie na ewentualną modyfikację niniejszych zasad.
Konsultacje i superwizja: Dla utrzymania wysokiej jakości pracy z dziećmi, psycholog korzysta z superwizji (konsultacji z doświadczonym psychoterapeutą/psychologiem) w razie napotkania trudnych dylematów związanych z ochroną dziecka. Superwizor również może pomóc ocenić, czy stosowane podejście jest bezpieczne i korzystne dla małoletniego. Wszelkie uwagi wynikłe z superwizji, dotyczące poprawy bezpieczeństwa pracy, są wdrażane.
Feedback od klientów: Gabinet może zbierać (anonimowo) opinie od rodziców oraz, jeśli to możliwe, od samych małoletnich (np. nastolatków) na temat poczucia bezpieczeństwa i komfortu podczas spotkań. Takie informacje zwrotne stanowią cenny wkład w ewaluację – pozwalają zrozumieć, jak odbierane są zachowania i procedury psychologa, i w razie czego wprowadzić zmiany zwiększające zaufanie klientów.
Dokumentowanie i raportowanie: W ramach ewaluacji właścicielka sporządza notatkę ze sprawozdania z przeglądu standardów – co dwa lata (lub częściej, jeśli dokonano zmian) opisuje dokonane zmiany, ich podstawy (np. „dodano punkt o cyberbezpieczeństwie dzieci zgodnie z nowelizacją ustawy X z dnia Y”) i plan dalszych działań. Taki dokument jest przechowywany wraz ze Standardami. Na życzenie uprawnionych instytucji (np. kuratorium oświaty, jeśli dotyczyłoby to placówki oświatowej) lub w razie kontroli, dokumentacja z monitoringu i ewaluacji może zostać udostępniona jako dowód aktywnego zarządzania polityką ochrony dzieci.

Regularne monitorowanie daje pewność, że standardy nie pozostają „martwym dokumentem”, lecz realnie przekładają się na praktykę gabinetu, a ich treść nadąża za zmianami prawnymi i społecznymi. Dzięki temu bezpieczeństwo małoletnich jest stale priorytetem i podlega ciągłemu doskonaleniu.

Kontakt do instytucji pomocowych

W razie potrzeby konsultacji, wsparcia lub zgłoszenia sytuacji krzywdzenia dziecka, dostępne są następujące instytucje i formy pomocy (zarówno dla małoletnich, jak i dla świadków czy opiekunów poszukujących pomocy). Poniższe kontakty i informacje są również udostępnione publicznie w gabinecie oraz na stronie internetowej, tak aby każdy potrzebujący mógł z nich skorzystać:

Telefon alarmowy 112 – numer alarmowy (czynny 24/7) – należy dzwonić w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka. Operator skieruje na miejsce Policję, pogotowie ratunkowe lub inne właściwe służby.
Policja – Komenda/Rewir Dzielnicowy (wg miejsca zamieszkania dziecka) – w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa na dziecku można również bezpośrednio powiadomić lokalną komendę policji. Policja ma obowiązek zareagować na zgłoszenie, a także może zainicjować procedurę „Niebieskiej Karty” we współpracy z OPS.
Miejski/Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS/GOPS) – instytucja pomocy społecznej właściwa dla miejsca zamieszkania dziecka. Zajmuje się interwencją w rodzinach dotkniętych przemocą domową. Można tam zgłosić się po pomoc socjalną, psychologiczną, prawną, a także zainicjować procedurę „Niebieskie Karty” poprzez pracownika socjalnego. Adresy i telefony MOPS są dostępne na stronach urzędów miast/gmin.
Ośrodek Interwencji Kryzysowej (OIK) – placówka zapewniająca doraźną pomoc psychologiczną i często schronienie w sytuacjach kryzysowych. W Przemyślu np. OIK przy Placu Dominikańskim 3 działa w godzinach dyżurów – oferuje konsultacje, a w razie potrzeby tymczasowe zakwaterowanie ofiarom przemocy (dzieciom z opiekunem). W innych miastach działają analogiczne ośrodki.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) – jednostka organizująca pomoc rodzinom i dzieciom na szczeblu powiatu. Może pomóc w przypadku gdy konieczne jest zapewnienie pieczy zastępczej (rodziny zastępczej, placówki opiekuńczej) dla dziecka odebranego z rodziny przemocowej, a także świadczy poradnictwo specjalistyczne.
Rzecznik Praw Dziecka – Dziecięcy Telefon Zaufania: 800 12 12 12 – bezpłatna, całodobowa infolinia dla dzieci i młodzieży oraz ich opiekunówgov.pl. Pod tym numerem dyżurują specjaliści (psychologowie, prawnicy), od których można uzyskać poradę, wsparcie w trudnej sytuacji lub interwencję Rzecznika w razie naruszenia praw dziecka. Rozmowy są anonimowe i dyskretne; dostępny jest też czat internetowy RPD.
Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży: 116 111 – ogólnopolski telefon zaufania prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę, czynny 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Dziecko (lub nastolatek) może pod tym numerem porozmawiać anonimowo o każdym problemie – przeszkoleni konsultanci wysłuchają, doradzą, a w razie potrzeby podejmą interwencję. Połączenie jest bezpłatne i nie wymaga podawania danych osobowych.
„Niebieska Linia”: 800 120 002 – całodobowe ogólnopolskie pogotowie dla ofiar przemocy w rodzinie. Pod bezpłatnym numerem 800-120-002 dyżurują konsultanci, którzy udzielają wsparcia psychologicznego i prawnego osobom doznającym przemocy (w tym dzieciom i ich opiekunom). Udzielą informacji, jak chronić siebie lub dziecko, pomogą przygotować się do interwencji służb, a w razie potrzeby podejmą działania we współpracy z lokalnymi instytucjami.
Centrum Wsparcia dla dzieci i rodzin „Telefon Zaufania 116 000” – (opcjonalnie, dla uzupełnienia) numer 116000 to linia pomocowa dla zaginionych dzieci i ich rodziców, działająca 24/7. Jeżeli sytuacja krzywdzenia wiąże się np. z ucieczką dziecka z domu, ten numer zapewnia wsparcie kryzysowe.
Lokalne organizacje pozarządowe: W wielu miastach działają fundacje lub stowarzyszenia niosące pomoc dzieciom krzywdzonym (np. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Centrum Pomocy Dzieciom). Gabinet udostępnia informacje kontaktowe takich organizacji w regionie, gdyż mogą one zaoferować specjalistyczne formy terapii lub grupy wsparcia.

Informacja dla małoletnich: Jeśli jesteś dzieckiem i czytasz ten dokument – pamiętaj, że nie jesteś sam. W trudnej sytuacji możesz zwrócić się bezpośrednio do psycholog mgr Marty Stós (osobiście podczas sesji lub telefonicznie), albo skontaktować z którymś z powyższych numerów pomocowych. Masz prawo do pomocy i ochrony – nawet jeśli ktoś bliski Cię krzywdzi lub boisz się o siebie, zawsze znajdą się osoby i instytucje, które Cię wesprą.

Odpowiedzialność i zobowiązanie właścicielki gabinetu

Marta Stós, jako właścicielka jednoosobowego gabinetu psychologicznego i jedyny pracownik, przyjmuje na siebie pełną odpowiedzialność za przestrzeganie niniejszych standardów. Zobowiązuje się do stałego kierowania się zawartymi tu zasadami w pracy z każdym małoletnim klientem oraz do podejmowania wszelkich działań niezbędnych dla ochrony dzieci przed krzywdą.

W praktyce oznacza to m.in.:

osobiste wykonywanie wszystkich opisanych procedur interwencji w razie potrzeby,
konsekwentne reagowanie na najmniejsze sygnały zagrożenia dobra dziecka,
niestrudzone dbanie o atmosferę bezpieczeństwa i zaufania w gabinecie,
regularne aktualizowanie wiedzy i doskonalenie umiejętności w zakresie ochrony dzieci.

Właścicielka deklaruje, że żadne okoliczności nie usprawiedliwiają odstępstwa od tych standardów. Zdaje sobie sprawę z odpowiedzialności prawnej i moralnej, jaka na niej spoczywa jako psychologowi pracującemu z dziećmi. W razie stwierdzenia naruszenia standardów z własnej winy, poniesie konsekwencje przewidziane przepisami (np. odpowiedzialność dyscyplinarną zawodową lub karną za ewentualne zaniechanie obowiązku ochrony dziecka).

Poprzez niniejszy dokument psycholog Marta Stós formalnie potwierdza swoje zaangażowanie w ochronę praw i bezpieczeństwa małoletnich. Dobro dziecka jest najwyższym priorytetem w działalności gabinetu – wszystkie działania będą temu podporządkowane, a przestrzeganie standardów będzie monitorowane i doskonalone na bieżąco. Marta Stós dołoży wszelkich starań, aby jej gabinet był miejscem w pełni bezpiecznym dla dzieci i młodzieży, zgodnie z wartościami zawodu psychologa, wymogami prawa oraz zaufaniem, jakim obdarzają ją młodzi klienci i ich rodziny.

Gabinet psychologiczny mgr Marta Stós

Standardy Ochrony Małoletnich